Yaklaşık bir yıl kadar önce keşfettiğim Büyük Ayı Doğa ve Macera Sporları firmasının TCC for LE & FR Türkçe adı ile Güvenlik Güçleri ve İlk Müdahaleciler için Taktik Yaralı Bakımına sonunda geçtiğimiz hafta sonu katılabildim. Gerçekten de hayatımı değiştiren bu iki günlük eğitim sonrasında bu eğitim sistemi ve içeriğinin faydalarını paylaşmak istesem de iki gündür en etkili şekilde nasıl yapacağımı düşünüyordum. Sosyal medyanın sınırlı karakterleri anlatmaya yetmeyecekti. Ben de uzun süredir yazı yüklemediğim internet sitem üzerinden eğitimi ve yaşadıklarımı anlatmaya çalıştım.
Katıldığım kurs Denver Health Paramedik Birimi Eğitim Dairesi ve Denver Polisi S. W. A. T. Birliği tarafından A. B. D. Ordusu TCCC kursunun uyarlaması ile oluşturulmuş. Kurs sonunda yazılı ve uygulamalı sınav sonucunda 75 ve üzeri not alabilenler International Prehospital & Medicine Institute tarafından dört yıl süre ile sertifikalandırılıyor.
Eğitim kapsamında uygulanan senaryolar, yüksek stresli ortamlarda katılımcılara kendine ve ekip arkadaşına müdahale ilkeleri ve yöntemlerini öğrettiğinden eğitim sırasında çeşitli tiplerde ses çıkartan patlayıcılar ve Airsoft silahları ile sürekli olarak çatışma ortamı yaratılıyor. Fotoğraf ve videolardaki görüntülerden yanlış anlaşılma olmaması için baştan kurs içeriğinde kesinlikle taktik saldırı vb. Muharebe teknikleri öğretilmemektedir bilgisini de vereyim.
TCCC Tarihi ve katıldığım modül ile ilgili firma internet sitesindeki açıklamayı aynen paylaşıyorum.
TCCC NEDİR?
Uzun yıllardır kullanılan ve zaman içinde çok da fazla değiştirilmemiş temel ilkyardım uygulamalarının, çatışmalarda meydana gelen patlayıcı madde ve ateşli silah yaralanmalarında sağ kalımı arttırmakta çok da fazla etkili olmadığının tespit edilmesi sonucu, ilk resmi çalışmaları 1996 yıllında ABD savunma bakanlığı tarafından başlatılan ve geliştirilen bir ilkyardım eğitimi ve uygulama standardıdır.
TCCC’NİN AMACI
TCCC’nin amacı; muharebe alanında özellikle ateşli silah ya da patlama sonucu meydana gelen ve ölümle sonuçlanan yaralanmalardaki, önlenebilir ölümlerin ortadan kaldırılmasıdır.
TCCC HAKKINDA GENEL BİLGİ
TCCC eğitimleri 2005 yılında ABD silahlı kuvvetleri bünyesinde kurulan Committee on TCCC (CoTCCC) eliyle, ABD silahlı kuvvetlerinin tamamında standart eğitim halini almıştır.
TCCC Komitesi içinde her kuvvetten saha tecrübesi olan asker ve sağlıkçılar, sivil acil tıp uzmanları ve konusunda uzman 42 kişi bulunmaktadır.
TCCC eğitimlerinin zorunlu olmasındaki en büyük etken, ABD ordusu içinde, aşırı kanama, pnömotoraks ve hava yolu tıkanıklığına bağlı, önlenebilir ölümlerin oranının %24 olmasına karşın, TCCC algoritmalarını kullanan özel birliklerde bu oranın %3’lerde kalmasıdır.
Başka bir deyişle; özel birlikler, turnike, hemostatik kan durdurucular, iğne dekoprasyonu ve nazal airway kullanarak önlenebilir ölümlerin neredeyse tamamını engellemiştir.
TCCC komitesi 4 yılda bir toplanarak, eğitim modüllerini bilimsel veriler ışığında güncellemekte ayrıca sahada denenen TCCC malzeme ve ekipmanlarına onay vermektedir.
TCCC eğitimlerinin telif hakkını elinde tutan ABD Savunma Bakanlığı, bu eğitimlerin NATO ülkeleri ordularında da yaygınlaştırılması için, Amerikan Paramedik Derneği (NAEMT) ile eğitim modüllerinin geliştirilmesi için antlaşma yapmıştır.
2019 yılında da International PreHospital Medicine Instutue (IPHMI) ile antlaşma imzalamıştır. Tüm Dünya’da sertifikalı eğitimler bu iki kurum vasıtasıyla verilmektedir.
Ülkemizde uluslararası onaylı ve sertifikalı TCCC eğitimleri ilk defa 2020 yılından itibaren BÜYÜK AYI tarafından sunulmaya başlanmıştır.
TCCC’nin eğitim metaryalleri açık kaynak olarak herkesin kullanımına ücretsiz olarak sunulmaktadır. Ancak sertifikasyon olarak sadece ABD Savunma Bakanlığının onayladığı NAEMT ve IPHMI kurumlarına ait merkezlerin verdiği sertifikaları kabul etmektedir.
BÜYÜK AYI olarak verdiğimiz TCCC eğitimler; TCCC Eğitimlerinin telif hakkını elinde tutan Amerikan Savunma Bakanlığı’nın, Dünya genelinde yetkilendirdiği iki kurumdan biri olan (IPHMI) International PreHospital Medicine Institute onaylı ve dört yıl süreyle, uluslar arası geçerli, sertifikalı eğitimlerdir.
Eğitimlerimiz; teorik dersler, beceri uygulamaları ve senaryo çalışmaları ile desteklenmektedir.
Eğitimler ile amaçlanan; taktiksel çatışma uygulamalarının öğretilmesi değil, taktik yaralı bakım uygulamalarının öğretilmesidir. Ancak taktik yaralı bakım uygulamalarının ve senaryolarının gerçekçi olması için, eğitim modülünün içeriğine ve eğitim alan katılımcıların ihtiyaçlarına göre, gece ve gündüz bazı çatışma senaryoları yaratılabilmektedir.
İSTATİKSEL VERİLER
- ABD Savunma bakanlığının yapmış olduğu istatistiklere göre; muharebe alanında yaralanarak hayatını kaybeden askerlerin %90’ı, henüz tıbbi destek alabileceği bir sağlık kurumuna ulaşamadan, muharebe alanında ya da tahliye sırasında hayatını kaybetmektedir.
- Yaralanma sonucu hayatını kaybedenlerin %10 ise sağlık kurumlarındaki tedavi sürecinde hayatını kaybetmektedir.
- Bu bulgu, muharebe alanında ve tahliye sırasında gerçekleştirilecek ilk yardım uygulamalarının ne kadar önemli ve hayat kurtarıcı olduğunu göstermektedir.
- TCCC eğitim ve uygulamaları; yaralı askerlerin taktik tahliye ve kapsamlı yaralı tedavi imkânlarından yararlanıncaya kadar, hayatta kalmalarını sağlayan, en önemli etkendir.
- Yapılan çalışmalar göstermiştir ki; muharebe alanında meydana gelen ve ölümle sonuçlanan yaralanmaların %24’ü aslında önlenebilir ölümlerdir.
- Önlenebilir ölümlerin %60’ı kol ve bacaklardaki şiddetli kanamalar, %33’ü açık göğüs yaralanmaları ve %6’sı hava yolu tıkanıklığına bağlı problemler sonucu meydana gelmektedir.
TCCC’NİN İLKELERİ
- Yaralıyı tedavi et
- Yaralının fazladan zarar görmesini engelle
- Görevi tamamla
T. H. R. E. A. T. & M. A. R. C. H. – O. N.
Amerikalıları bilirsiniz kısaltmalara bayılırlar ve bu konuda da oldukça iyi olduklarını düşünüyorum. THREAT yani tehdit kelimesi ve MARCH – ON yani marş, tüm sistemin özeti ve çok açıklayıcı.
T. Threat Suppression Tehlikenin Baskılanması
H. Hemorrhage Control Kanama Kontrolü
R. E. Rapid Extrication Güvenli Bölgeye Hızlı Tahliye
A. Assesment by Medical Providers Sağlık Profesyonelleri Tarafından Değerlendirme
T. Transport to Definitive Care Sağlık Merkezine Tahliye ile Taşıma
M. Massive Bleed Şiddetli Kanama
A. Airway Havayolu
R. Respiration Solunum
C. Circilation Dolaşım
H. Hypothermia Hipotermi
O. Open Wound Açık Kurşun ve/ veya Şarapnel Yarası
N. Naturalize the Pain Ağrıyı Azaltma/ Yok Etme
Yaralı kişinin yanına gittiğimizde önce var ise tehditi ortadan kaldırmamız gerekiyor. Çatışma var ise biz de donanımlıysak ateş üstünlüğü sağlamalıyız ya da trafik kazası ise kaza bölgesini güvenliğe almalıyız yoksa biz yaralıya müdahale ederken başka bir araç gelip bize çarpabilir. Bu gibi örnekler ülkemizde ve dünyada defalarca yaşandı.
Sonrasında yapılacak ilk şey MARCH protokolünü uygulamak. İlk adım ekstremite kanamaları ile kavşak kanamalarını ( kasık, omuz ve koltuk altı, boyun ) kontrol altına almak;
İkinci adım müdahale ve/ veya tahliye sırasında nefes tıkanıklığı olasılığına karşılık havayolu açmak;
Üçüncü adım Basit Pnömotorks, Tansiyon Pnömotoraks ve Açık Pnömotoraks durumlarını kontrol etmek; gerekiyorsa müdahale etmek;
Dördüncü adım olan dolaşımda kanamaları hemostatik ajanlar kullanarak kontrol altına almak; Beşinci adımda hipotermiye karşı önlemler alarak gerekirse hipotermi battaniyesi kullanarak sedyeye sabitleme ve tahliye için hazırlık yapmak;
Altıncı ve yedinci adımları uygulamak için sağlık personeli olmak gerekiyor.
Altıncı adım; Açık kurşun ya da şarapnel yaralarında gerekli durumlarda göğüs tüpü takmak gibi cerrahi müdahale;
Yedinci adım da ise ağrıyı giderecek basit ağrı kesicilerden başlayarak duruma göre morfine kadar giden yelpazede anestezi ilaçları vermek.
Belki diyecekseniz ki peki bunları ne kadar zamanda öğrendin? Neler öğrendin? Normalde bu kurs 8 saat sıkıştırılmış bir kurs olmasına rağmen Büyük Ayı yetkilileri ve aynı zamanda TCCCI yani TCCC Öğretmeni olan Emekli Sat Komandosu Hakan Çalışkan Hoca ve ortağı Dağcılık Federasyonu antrenörü Hüseyin Dönmezoğlu bu eğitimi iki güne yayarak teorik ve uygulamalı olarak çok kapsamlı hale getirmişler. İki gün boyunca öğrendiklerimi şu şekilde;
- Taktik Yaralı Bakımı İlkeleri
– Ateş Altında Bakım Taktiksel Uygulamaları
– Turnike Kullanımı
– Yaralı Taşıma
– Havayolu Yönetimi
+ Hava Yolu Kontrolü
+ Nazal Airway Uygulama
– Kanama Kontrolü
+ Taktik Sahada Turnike Uygulamaları
+ Yara Tıkama Ve Hemostatik Ajanlar
+ Baskılı Bandajlar
+ Junktional Turnikeler
– Solunum Desteği
+ Göğüs Tıkacı
+ İğne Dekompresyonu
Tüm bu eğitimlerin sonunda senaryo uygulamaları ile yazılı sınav olarak dört süre ile geçerli yetki belgemiz ve sertifikamızı almaya hak kazandık.
Tamam her şey güzel ama bu benim ne işime yarayacak diye soranlarınız olabilir. Ben eğitimde bunu nerelerde kullanabilirim diye düşünürken eğitim materyallerinde dünyada önlenebilir ölüm videoları gösterdiler. Siteye bunları yüklemeye çalışacağım ama belki internet görüntüler yüzünden izin vermez ise diye size bir olayı anlatayım. Videoda sokakta evinin önünde yürüyen bir adam görüyoruz. Biri birini kovalayan iki köpek adamın bacaklarının yanından geçerken arkadaki köpek adamın bacağına çarpıyor ve koşmaya devam ediyor. Bu arada köpeğin dişlerinden birisi adamın bacağındaki atar damarı kesiyor. Adam kan kaybetmeyi çok da umursamaz bir görüntü ile evine yürüyüp giriyor. Muhtemelen adam ölmüştür. Çünkü vücudumuzdaki kan miktarı yaklaşık 5 litre ve 2.5 litre ve sonrasındaki kayıplarda kurtulma olasılığı ciddi şekilde düşüyor. Bir atar ya da toplar damar yaralanması sonrası 3-5 dakika içerisinde 2.5 litre kan kaybına ulaşılabiliyor. Kısacası hızlı ve acil ilk müdahale çok önemli.
Benim gibi havayolu çalışanları için ise şunu söyleyebilirim; bizler uçak kazası anına kadarki süreç için eğitiliyoruz. Fakat kaza olursa sonrasında neler yapacağımız pek öğretilmiyor. Kaza alanına ilk müdahaleciler gelene kadar biz havayolu çalışanları ilk müdahaleden sorumluyuz. Fakat ilk yardım ilkeleri gereği vücut penetrasyonu yasak. TCCC Eğitimi almış birisi şiddetli kanamayı turnike ile, hemostatik gazlı bezler ile veya doğrudan yara içerisine gazlı bez tıkama yöntemi ile kanama durdurabilir. Dekomprasyon iğnesi ile göğüs bölgesinde oluşan Tansiyon Pnömotoraks önlenebilir. Nazal Hava Yolu açılarak yaralı yolcunun nefessiz kalması önlenebilir. Tüm bunları başarabiliriz. Yeterki gerekli eğitimleri alalım. Aldığımız sertifika uluslararası geçerli olmasına rağmen ülkemizde bunları yapabilmek için öncelikle ilk yardım sertifikanızın olması gerekiyor. TCC Eğitimi almadan önce ilk yardım sertifikası alırsanız eğitimde de daha rahat edersiniz. Sonrasında da hukuksal sıkıntı yaşamazsınız.
Umarım bu yazı ile biraz olsun bu eğitimin neden herkes tarafından alınması gerektiğini biraz olsun açıklayabilmişimdir. Mutlaka savaş bölgesi ya da güvenlik gücü çalışanı olmanız gerekmiyor. Sokakta yürürken, trafik kazası sonucu ya da dükkanınıza cam takar gibi gündelik yaşamımızda da karşımıza gelebilecek büyük travma yaralanmalarına hemen müdahale hayat kurtarıyor. Yazımı eğitmenlerimizin sözleriyle bitirmek istiyorum. Umarım bu eğitimi kullanmak zorunda kalmayız.
Makalede geçen kuruluşların internet sitesi adreslerini aşağıda bulabilirsiniz.
Büyük Ayı Macera ve Doğa Sporları : https://www.buyukayi.com.tr
International Prehospital & Medicine Institute : https://iphmi.com