Geçen hafta yazımı ne yazık ki sizler ile paylaşamadım. Yazılarımdan takip edenler bilir ben de havayolu pilot lisansı ( ATPL ) sınavlarına giriyorum. Sınav haftası olduğundan yazımı yetiştiremedim. Bunun için sizlerden özür dilerim. Sınavdan çıkıp İstanbul’ a dönerken yolda aklıma hiç sınavları anlatmadığım geldi. Bu hafta sizlere sürekli olarak çevrem tarafından ve sosyal ortamlarda yöneltilen bir soruyu anlatacağım. Nedir bu sınavlar?

YURTTA SINAV, DÜNYADA SINAV

Her pilot adayı hangi lisansı almak isterse istesin sınava tabii olmak zorundadır. Bu sınavlar ülkelere göre değişiklik gösterir. Sınavın şeklini ülke otoriteleri uluslar arası sivil havacılık otoritesi kuralları ve talimatları çerçevesinde belirler. Fakat hangi ülke olursa olsun mutlaka en az bir teorik ve bir de uygulama sınavı yapar. Yani bizim ülkemizde sınav var ama şu ülkede sınav yapmıyorlarmış. Sadece uçuş sınavı oluyormuş gibi dedikodulara inanmayın. Bana böyle sorularla ve dedikodular ile gelen çok insan tanıyorum. Bu yazı da kokpit.aero ailesinden Bahadır ACUNER sınavların Amerika Birleşik Devletlerin de nasıl yapıldığını anlatacak; ben ise ülkemizde ve Avrupa’ da İngiltere’ de nasıl olduğunu anlatacağım.

KAÇ SINAV, KAÇ HAKKIMIZ VAR?

Havayolu Taşımacılığı Pilot Lisansı sınavları için on dört dersten sınav olunuyor. Bu sınavlar için ilk sınava giriş tarihinden itibaren on sekiz ay içerisinde ilk girdiğiniz sınav dahil olmak üzere altı sınav oturum hakkınız oluyor. Her desten de maksimum dört kere sınava girme hakkınız oluyor. Eğer bu süreyi aşarsanız, bir dersten dört kere kalırsanız ya da bu süre içerisinde altı oturum hakkınızı kullanır ama on dört dersten geçemezseniz re-take tabi edilen duruma düşüyorsunuz. Geçmiş olduğunuz derslerden de kalmış sayılıyorsunuz. Aldığını teorik eğitim saatine göre yaklaşık iki hafta ile dört hafta arasında değişen bir bilgi tazeleme kursu görüyorsunuz. Bu kursun bitiminde alacağınız belge ile başvuru yaptığınızda tekrardan altı oturum hakkı kazanıyorsunuz. Bu sistem tüm dünyada aynı şekilde oluyor.

ÜLKEMİZDE NASIL?

Biz de özel pilot lisansı (PPL) almak istiyorsan; kursa gittikten sonra sınavları gitmiş olduğun kurs ya da birkaç kurs bir araya gelerek bir kurs merkezinde yapıyor. Otoritemiz bu yetkiyi kurslara vermiş. Fakat her sınava bir gözetmen gönderiyor. Okulunuzdan bir kişi ve otoriteden bir sınav gözetmeni eşliğinde yazılı, çoktan seçmeli bir sınav oluyorsunuz. Uygulama sınavında ise otoritenin denetmen ( examiner )  yetkisi ile görevlendirdiği bir pilot tarafından uçuş sınavı yapılıyor. Bu pilot okulunuzdan, başka bir uçuş okulundan  ya da direkt otoritenin gönderdiği denetmen  pilot tarafından yapılabilir. Bunun kararını otorite verir.

Ticari Pilot Lisansı ( CPL ) veya Havayolları Taşımacılığı Pilot Lisansı ( ATPL ) sınavlarında ise aldığınız on dört tane ders için her bir dersten sınav oluyorsunuz. Bu sınav bilgisayar ortamında yapılıyor. Sınav merkezi Ankara’ da bulunan Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü yani otoritemizin binasında bulunuyor. Yıl boyunca iki ayda bir sınav tarihleri açıklanıyor. Her dersin sınavına girebilmeniz için o dersin teorik eğitimini almış olduğunuzu gösteren bir belge ve sınav başvuru formunuz okulunuz tarafından otoriteye gönderilerek sınav randevusu alınıyor. Randevular sınav haftasından bir ya da iki hafta önce açıklanıyor.

Size verilen gün içerisinde gireceğinizi bildirdiğiniz tüm derslerden peş peşe bilgisayar ortamında sınav oluyorsunuz. Derslerin hepsinin sınav süre ve soru sayıları diğerinden farklı oluyor. Her ders arasında tuvalet vb. için araya çıkabiliyorsunuz. Tüm sınavlarınızı bitirdiğiniz zaman sınav salonu sorumlusu size o günkü sınavlardan kaç puan aldığınızı, geçip ya da kaldığınızı gösteren bir çıktı veriyor.

Tüm dersleri geçtiğiniz zaman ise bu çıktı  otorite yetkilileri tarafından imzalanıyor ve o şekilde teslim ediliyor. Uçuş sınavı ise tüm teorik sınavlarınızı geçtikten sonra ve tüm uçuşlarınız bittikten sonra aynı PPL deki gibi otorite tarafından yetkilendirilen bir denetmen pilot tarafından yapılıyor.

AVRUPA’ DA NASIL?

Avrupa’ da da bu işlemler üç aşağı beş yukarı aynı şekilde yapılıyor. Ufak tefek farklılıklar olabiliyor. Örneğin ülkemizde sınavlar İngilizce yapılırken Almanya’ da sınavlar Almanca yapılıyor. Uluslar arası havacılık otoritesi ( ICAO ) bu konuda otoritelere sınavları kendi dilinizde ya da İngilizce yapabilirsiniz diye serbest bırakmış durumda fakat bizim ülkemiz sınav dili olarak İngilizce’ yi tercih etmiş. Bence bu iyi bir şey çünkü zaten havacılık dili uluslar arası alanda İngilizce olacak kabul edilmiş ve bu sınavlarda bilginin yanında İngilizcemizi de test etmiş oluyoruz.

Bir başka farklılık da Birleşik Krallık’ ta; İngiltere’ de bulunuyor. Sınavlar bilgisayar ortamında değil yazılı olarak yapılıyor. Bilgisayardaki gibi her dersin test şeklinde sınavı fakat bilgisayarda değil test şeklinde yapılıyor. ÖSYM sınavları gibi düşünebilirsiniz.

Bir diğer farkta İngiltere’ de bir haftaya derslerin sınavları dağıtılmış durumda oluyor. Bizdeki gibi derslerin sınavlarına peş peşe girmiyorsunuz. Örneğin; Meteoroloji, VFR haberleşme, IFR haberleşme sınavları pazartesi günü; uçuş prensipleri, uçak sistemleri bilgisi sınavları Çarşamba günü şeklinde bir dağılım yapıyorlar. Siz hangi derslere girecekseniz o günler sınav merkezine giderek sınava giriyorsunuz.

AMERİKA’ DA NASIL?

Bu soruyu Amerika’ yı en iyi bilen Bahadır ACUNER’ e yönelttim. Onun kaleminden bakalım Amerika’ da nasıl?

Amerika’ da eğitim konusunda her şey basit olduğu gibi, sınavlar da basit. Ozan’ ın söylediği gibi burada da her lisans için uygulamalı bir uçuş sınavı var. Zaten bu tüm dünya üzerinde bir standart haline gelmiş durumda.

Amerika’ nın diğer ülkelerden en büyük farkı, kırtasiyeciliğin ve formalitelerin en aza indirgenmiş olması. Örneğin, uçuş öğretmenliği sınavı dışında FAA den ne kimseyi görüyorsunuz, ne de FAA ile işiniz oluyor. Havacılık idaresinin ülkenin dört bir yanında yetkilendirdiği bir sürü kontrol uçuşu pilotu mevcut. Bunlar genelde emekli havayolu, askeri ya da genel havacılıkta çok fazla miktarda deneyimi olan pilotlardan oluşan bir grup insan. Bu kişileri FAA in web sitesinden bulup kontrol uçuşunuzu ayarlıyorsunuz. Kontrol uçuşu bittiğinde de bunu kaydı internet üzerinde yapılıp, bir iki ay içerisinde lisansınızı alıyorsunuz.

YAZILI FARKI

En büyük fark ise, yazılı sınavlarda oluyor. Uçuş öğretmenliği dışındaki lisanlar için sadece bir yazılı sınav söz konusu. Bu sınavlarda genelde iki saatlik süre içerisinde 60 ila 80 sorudan oluşuyor. FAA yazılı sınavlarına önceden çalışmak mümkün. Ama bizde olduğu gibi soru ezberciliği yapıp geçmeye çalışırsanız, o zaman yazılı sınavı geçseniz bile kontrol uçuşu sözlüsünde kalırsınız. O nedenle başarılı olmak için konuları öğrenmek şart oluyor.

PPL den ATPL e kadar lisans sürecinde sadece dört sınav verdiğinizi göz önüne alırsanız, ve JAA/ EASA Sınavları’nda olduğu gibi astronot soruları olmadığını da düşünürseniz, bir de üzerine şu kadar sınava girdin, dört hakkını doldurdun başa dön gibi öğrenciyi örseleyici uygulama da olmadığını da göz önüne alırsanız, bizim burada ne kadar şanslı olduğumuz ortaya çıkar.

BİLGİSİZ PİLOT ÖLÜ PİLOTTUR

Sizlere hep merak edilen sınav sitemini farklı ülkelerden ve otoritelerden örnekler göstererek anlatmaya çalıştık. Kimi ülke kendi dilinde, kimi ülke İngilizce; kimi ülke bilgisayar ortamında, kimi ülke yazılı olarak; kimi ülkede tüm bunların yanında bir de uçuş sınavı sırasında sözlü olarak sınavlar yapıyor. Kıssadan hisse her nereye giderseniz gidin mutlaka bilginizin ölçüleceğini unutmayın. “ Bilgisiz pilot ölü pilottur. ” demişti bir hocamız… Sınavlar sadece lisansı alana kadar değil.

Uçuş hayatınız boyunca hangi otorite altında ya da bayrak altında uçuyorsanız uçun belli periyotlarda sürekli olarak gerek genel havacılık bilginiz gerekse uçtuğunuz uçak tipi üzerinden sınavlarını olacak. Hem teorik, hem uygulamalı hem de sözlü olarak… Daha önce yazdığım Nasıl Pilot Olunur? ve Pilotluk Nankör Meslek yazılarımda da söylediğim gibi ders çalışmayı sevmiyorsanız bu iş size göre değil demektir.

Soru, görüş ve önerileriniz için, Twitter ve İnstagram‘dan bana ulaşabilirsiniz.

E:posta: info@irfanozanongun.com

Kaynak: http://www.kokpit.aero/index.php?route=article/article&writer=18&article_id=5239